Is é téama Sheachtain Náisiúnta na hOidhreachta 2023 ná “Oidhreacht Bheo”. Tá an téama seo bunaithe ar chleachtais, eolas agus scileanna a cuireadh ar aghaidh ó ghlúin amháin go dtí an chéad ghlúin eile, agus atá fós in úsáid inniu. Mar sin le haghaidh Seachtain Náisiúnta na hOidhreachta 2023, tugann an Chomhairle Oidhreachta spreagadh duit dul lasmuigh agus an Oidhreacht Bheo a fhiosrú i do cheantar, do phobal nó do theaghlach.
Tugtar Oidhreacht Bheo ar “chleachtais, eolas agus scileanna a cuireadh ar aghaidh ó ghlúin amháin go dtí an chéad ghlúin eile, agus atá fós in úsáid inniu.” Is oidhreacht chultúrtha é Oidhreacht Bheo agus déanann sé ceiliúradh ar chaithimh aimsire, ar cheardaíocht, ar scileanna, agus ar chleachtais atá fós in úsáid sa lá atá inniu ann. Chun míniú níos cuimsithí a fháil, tugann EOECNA “Oidhreacht Bheo” ar na “traidisiúin ó bhéal, na taibhealaíona, na cleachtais sóisialta, na deasghnátha agus na himeachtaí féile, eolas agus cleachtais a bhaineann le nádúr agus an domhan, agus an t-eolas agus na scileanna a bhaineann le ceardaíocht”. Ach céard iad na samplaí d’Oidhreacht Bheo?
Tá réimse leathan traidisiún ag Éirinn arbh iad ár nOidhreacht Bheo iad. Thitfeadh roinnt de na traidisiúin agus na scileanna seo a d’fhéadfaí a aithint mar Oidhreacht Bheo faoi chatagóirí difriúla.
Mar shampla, i réimsí spóirt in Éirinn tá na Cluichí Gaelacha cosúil le hiománaíocht, Camógaíocht, Peil Ghaelach/Peil Ghaelach do Mhná, Liathróid Láimhe, Seabhcóireacht. I réimse na n-ealaíon lena n-áirítear damhsa agus ceol, tá Damhsa Traidisiúnta Gaelach agus ceol traidisiúnta Gaelach i gceist ach freisin na huirlisí a bhaineann le Seinm na Cruite Gaelaigh, Píobaireacht Uilleann agus Laethanta na nDreoilíní.
Sna traidisiúin cheardaíochta agus scileanna bheadh Gabha Stáin ón Lucht Siúil, Lásadóireacht agus Déantúsaíocht ciseán san áireamh. Mar shampla, tá líon modhanna difriúla lásadóireachta agus bróidnéireachta in Éirinn cosúil le lásadóireacht Áth Cinn agus Charraig Mhachaire Rois, mar aon le bróidnéireacht Mhóinteach Mílic atá fós curtha chun cinn agus roinnte inniu.
Cuimsíonn oidhreacht Bheo ár bhfoirgnimh freisin agus na cleachtais de struchtúir a thógáil agus a chaomhnú cosúil le tuíodóireacht, plástar aoil agus claí bán. Is féidir é a chur i bhfeidhm ar ár n-uiscebhealach agus ar ár bhfarraige. Is scileanna iad Déantúsaíocht Curach, Tógáil Báid Seine, Iascaireacht ‘Snap Net’ a cuireadh ar aghaidh ó ghlúin go glúin agus atá fós beo inniu.
Fiú inár bpobal féin tá cleachtais ar fáil atá ábhartha d’Oidhreacht Bheo. Ar fud na hÉireann tá na mílte Tobar Beannaithe lena dtraidisiún féin, a lá féile féin agus a scéalta féin. Tá cosáin oilithreachta a d’fhéadfadh a bheith in úsáid inniu a d’fhéadfá a bheith ar an eolas fúthu. Ina theannta sin, rinne go leor pobal áitiúla in Éirinn taifead ar áiteanna ainm réimse ar bhealach chun a n-oidhreacht áitiúil a chaomhnú.
Más rud é go bhfuil tú fiosrach faoi thraidisiúin agus cleachtais eile a d’fhéadfadh titim faoi Oidhreacht Bheo, caith súil ar Fhardal Náisiúnta na hOidhreachta Cultúrtha Doláimhsithe.
Tugann téama na bliana seo an deis dúinn súil níos géire a thabhairt ar an obair atá déanta ag feidhlithe ár n-oidhreachta. Déan scrúdú ar an gcaoi ar iompaigh oidhreacht an lae inné go hoidhreacht an lae inniu, agus ar an gcaoi ar féidir an oidhreacht seo a chosaint do na glúnta atá le teacht, a bhuíochas le daoine a chuir a n-eolas ar fáil.
